De bewaarbanken controleren nu al dagelijks of vermogensbeheerders zich houden aan het uitsluitingsbeleid en andere beleggingsrichtlijnen van pensioenfondsen. Vanwege alle groene Europese wetgeving die op de fondsen afkomt, breiden zij hun dienstverlening uit. 

Zo heeft Caceis recent een module ontwikkeld die pensioenfondsen inzicht geeft in de CO2-uitstoot van beursgenoteerde aandelen- en bedrijfsobligaties. ‘Hiervoor is een koppeling gemaakt met data-aanbieder Sustainalytics’, zegt Rob Verheul, hoofd Expertisecentrum Pensioenfondsen. ‘Een pensioenfonds krijgt op zowel portefeuille- als mandaatniveau de CO2-voetafdruk te zien. Per mandaat, ook bij beleggingsfondsen, worden de tien bedrijven getoond met de hoogste uitstoot.’ Inmiddels heeft één pensioenfonds deze dienst afgenomen.

Daarnaast gaat Caceis vanaf het derde kwartaal esg-ratings aanbieden, met behulp van Sustainalytics. Daarbij krijgt een bedrijf een totaalscore van één (beste prestaties) tot honderd (slechtste). Verheul: ‘We maken onderscheid tussen de risico’s waar een bedrijf wél of niet iets aan kan doen. Voor de eerste groep risico's geven we aan of de raad van bestuur mogelijkheden heeft ze te reduceren. Een pensioenfonds kan daarover in gesprek gaan, of stemmen op aandeelhoudersvergaderingen.’

Verheul sluit niet uit dat ook andere aanbieders van esg-data worden ingeschakeld, als zij ratings hebben voor bedrijven die nog niet worden gecoverd door Sustainalytics. ‘Ik verwacht dat er voor esg-risico’s een zelfde systeem komt als nu bij kredietbeoordelaars. Hun modellen zijn verschillend, maar worden allemaal vertrouwd.’

BNP Paribas kiest voor ‘app-store-achtige’ insteek

Bij BNP Paribas Securities Services kunnen institutionele klanten sinds maart toegang krijgen tot esg-data van Clarity AI. Op dit platform kunnen zij de duurzame impact van hun beleggingen toetsen in beursgenoteerde bedrijven, (bedrijfs)obligaties en beleggingsfondsen. Clarity verstrekt naast esg-data ook analyses.

Volgens Jan-Albert Koopman, manager business development, krijgen pensioenfondsen hiermee informatie over esg-risico’s en de impact van beleggingen. ‘Ook kunnen ze hun bijdrage aan de duurzame-ontwikkelingsdoelen van de VN en klimaatissues als CO2-uitstoot beoordelen. Pensioenfondsen kunnen de data en analyses gebruiken voor hun eigen rapportages, waarin staat of ze bijvoorbeeld voldoen aan de Sustainable Finance Disclosure Regulation en de Taxonomie van de Europese Commisie.’

De koppeling tussen de beleggingsadministratie van het pensioenfonds en Clarity verloopt via Manaos. Dit is een fintechbedrijf, opgericht door BNP Paribas, dat inmiddels buiten de organisatie is geplaatst. Koopman: ‘Wij willen voor het eind van dit jaar tien data-aanbieders ontsluiten via Manaos. Zo kan een pensioenfonds zelf kiezen van welke providers het diensten wil afnemen. Zie het als een soort app-store.’

Pensioenfondsen sluiten geen contract met Manaos, maar direct met de data-bedrijven. Koopman: ‘Wij zorgen ervoor dat de administratie van de pensioenbeleggingen op een beveiligde manier bij de data vendors terechtkomt. BNP Paribas vraagt een vaste vergoeding om elke dag een koppeling te maken tussen de beleggingsadministratie en de data-leveranciers.’ Koopman zegt dat het om een fee van ‘duizenden euro’s’ per jaar kan gaan, maar hij benadrukt dat dit sterk afhangt van de grootte van het pensioenfonds.

Koopman zegt dat BNP Paribas zelf niet adviseert welke data-provider de beste is. ‘Je ziet dat alle providers een oplossing proberen te vinden voor de verschillende rapportage-eisen die op pensioenfondsen afkomen. Het is complexe materie. Het is nog niet te zeggen welke partij de meest waardevolle informatie en rapportages heeft en de meeste klanten krijgt. We willen niet op één paard wedden, maar zetten in op een open structuur.’

BNP Paribas wacht nog op de eerste klant voor de nieuwe dienstverlening. Koopman: ‘Zoiets heeft tijd nodig. Voor pensioenfondsen is het allemaal nieuw.’ Koopman weet niet of BNP Paribas AM, de vermogensbeheerder van BNP Paribas, ook geïnteresseerd is. Er is een strikte scheiding tussen de custodian en de vermogensbeheerder.

Caceis: sdg’s nog lastig verhaal

Caceis wil op termijn ook een module maken waarbij pensioenfondsen kunnen zien of aandelen en bedrijfsobligaties voldoen aan één of meerdere ontwikkelingsdoelen van de VN (sdg’s). Verheul: ‘We hebben gegevens vergeleken van verschillende aanbieders als Sustainalytics, Refinitiv en VigeoEiris. Het lastige is dat ze enorm van elkaar verschillen, als je kijkt naar welke sdg’s een positieve bijdrage leveren aan de beleggingen. Ook neemt de ene dataprovider overlap met andere ontwikkelingsdoelen mee, de netto-impact, terwijl anderen dat niet of minder doen.’

Verheul zal uiteindelijk een keuze moeten maken welke raamwerk Caceis het meest aanspreekt. ‘Wij kijken daarbij ook naar het model dat APG en PGGM ontwikkelen.’ Bij het meten van CO2-uitstoot en esg-ratings worden per data-aanbieder óók andere methodes gebruikt.

Pensioenfondsen kunnen de modules voor CO2-uitstoot, esg-ratings en sdg’s gebruiken om te voldoen aan de Europese SFDR en Taxonomie. Een pensioenfonds betaalt een vergoeding van €1500 per rapport. Een rapport verschijnt vier keer per jaar.

Toegevoegde waarde custodians?

Waarom zou een pensioenfonds al deze dienstverlening afnemen van zijn custodian? En niet van zijn vermogensbeheerder of fiduciair manager? Een pensioenfonds krijgt immers ook allerlei esg-rapportages van deze partijen.

Koopman en Verheul wijzen erop dat ze als bewaarder zicht hebben op alle beursgenoteerde beleggingen. Als zij de ftk-rapportages voor een pensioenfonds doen, dan hebben ze als administrateur zelfs zicht op alle beleggingen. Dat kan van pas komen als hun esg-dienstverlening zich uitbreidt naar illiquide titels, menen ze. Een vermogensbeheerder heeft immers alleen zicht op zijn eigen mandaat.

Verheul: ‘Daarnaast controleren wij nu al voor pensioenfondsen of de assetmanager binnen de beleggingsrestricties blijft en of de gerapporteerde performance klopt. Ik verwacht dat de behoefte van pensioenfondsen voor een extra check op gerapporteerde esg-data stijgt. Wij houden ook de onderliggende titels in beleggingsfondsen in de gaten en kunnen ook daarvoor esg-controles uitvoeren. Niet alle fiduciair managers hebben deze optie.’

‘Een deel van de pensioenfondsen zal zeggen dat rapportages over esg een verplichting zijn van de vermogensbeheerder en fiduciair manager’, zegt Koopman. ‘Wij verzorgen deze rapportages ook. Het is aan het pensioenfonds om te kiezen of ze gebruikmaken van onze dienstverlening of een andere partij. De komende tijd zal uitwijzen wie welke rol precies krijgt.’